Nederlandsche Kroon Rijwielen
“het onvolprezen product der nationale industrie”
Handelsmaatschappij R.S. Stokvis & Zonen, Amsterdam, Rotterdam, Groningen.
Met dank aan Erwin voor de scan.
Ga naar de inhoud
alles over transportfietsen
Zadel “pijn”?
Het is dat ik zelf een zadel op mijn Juncker heb zitten met een “enkele draai” in de neusveer waardoor het mij steeds vaker opvalt dat ze regelmatig te zien zijn op oude foto’s zoals hier boven bij de RS Stokvis & Zonen. Ik ken neusveren alleen maar met een “dubbele draai”.
Verder heeft Marcel mij met zijn fantastisch initiatief om zadels te gaan restaureren enthousiast gemaakt om eens wat meer over zadels na te denken zodat ik het door mij ondergeschoven kindje wat meer aandacht ben gaan geven.
In alle eerlijkheid moet ik zeggen dat een paar jaar geleden door mij nog nooit een zadel gedemonteerd was om er eens achter te komen hoe die dingen nou eigenlijk gebouwd zijn. Ik schaam me natuurlijk dood om dat feit en heb me toen voorgenomen om dat maar eens goed te maken.
Ik ben wat met oude leren dekjes gaan experimenteren. Van die stukken leer die helemaal hard en vlak waren geworden. Bijvoorbeeld een dag in een emmer water laten weken en dan met spanbanden, touw en lijmklemmen weer zo goed als mogelijk in de vorm proberen te krijgen om ze vervolgens weer op te laten drogen.
Tot mijn verrassing ging dat niet eens zo slecht.
Verder heb ik wel eens een blikje zadelvet van Brooks gemolesteerd omdat het niet open wilde waardoor de citroenolie (dan ruik je niet wat het eigenlijk écht is) de kans kreeg om te verdampen. Toen ik maanden later dat blikje weer in mijn handen had rook het niet meer naar citroen want dat was verdampt, het blikje kreeg ik na mijn behandeling ook niet meer dicht, maar naar het zelfde spul wat mijn slager in zijn vetsmelterij maakt. Rundervet!
Omdat het spul bij hem aanmerkelijk goedkoper is smeer ik dat nu maar op mijn oude zadels. Het is iets te dik om het er meteen in te laten trekken maar omdat ik wel eens een biefstuk bak weet ik dat vet smelt als het warm wordt. Dus maar even de föhn van Sandra er bij gehaald en mijn zadeldek leek wel gelakt. Het water wat ik er naderhand op liet lopen liep er net zo hard weer vanaf.
Pas na drie van dat soort behandelingen is het jarenlang opgehoopt vuil uit het leer getrokken zodat het er niet meer uit ziet alsof je in je broek hebt gepoept na een stukje fietsen op je heerlijk soepele zadel.
Don’t try this at home als je een enigszins intolerante vriendin of vrouw hebt die de was voor je doet. Sandra is gelukkig meelevend genoeg om mijn maniakale transporfietsobsessie te zien als iets wat ik gewoon nodig heb net zoals bijvoorbeeld eten dus ik kom er goed mee weg.
Maar goed, het was eigenlijk de bedoeling om aan de hand van het zadel iets te weten te komen over de leeftijd van de fiets.
De twee achterste veren zijn bij de voornoemde modellen vlak onder het zadel smaller dan aan de onderkant. Ze lopen taps uit naar beneden.
Wat ik me afvraag is in welke periode deze zadels gemaakt zijn zodat daaruit weer de leeftijd van de fiets is te achterhalen. Net als allerlei andere details die leeftijd verraden is dit er misschien ook een.
Het is natuurlijk wel zo dat zadels niet het eeuwige leven hadden. Zeker niet als ze buiten gestald werden. Ik ga er dan ook van uit dat, net als banden deze vervangen werden zodat het zadel vaak jonger is dan de fiets zelf. Of dat ook werkelijk zo is weet ik natuurlijk niet. Misschien is het wel zo dat er regelmatig een nieuwe leren lap op een zadel werd gemonteerd omdat het onderstel nog goed was. Eigenlijk net zoals Marcel dat nu doet.
Bij mijn Juncker heb ik het geluk dat het zadel nog een zeer goede conditie verkeerd (80km fietsen op een dag en géén zadelpijn noem ik goede conditie) en waar ik van vermoed dat de fiets zo, met dit zadel bedoel ik, bij de fietsenmaker vandaan is gekomen.
Als laatste wil ik nog even vermelden dat George Chardon van Fietsverzet in Bennekom het voor elkaar heeft gekregen om het stuur van mijn Juncker los te krijgen.
Daar ben ik natuurlijk eerst zelf mee gaan klooien en dacht er goed aan te doen om de kroon van de voorvork in de bankschroef te zetten (met een paar doeken er tussen om de lak niet te beschadigen) zodat de voorvorkpoten niet verbogen zouden worden door mijn brute kracht. De binnenbalhoofdbuis is van het type “verzwaard” dus van dikwandige pijp en als je de kroon weet te fixeren kan je lekker kracht zetten.
Toen ik dat deed kwam ik er achter dat de stuurpen begon te vervormen. Ik was gelukkig zo wijs om er toen meteen weer mee op te houden en heb aan George gevraagd of hij het wilde proberen en die heeft het samen met zijn leerling voor elkaar gekregen. Niks heetstoken, lossolderen of wat dan ook en ik heb ook niet helemaal begrepen hoe het hem nou gelukt is maar het is los.
Hij is ondernemer en deed het niet voor niets maar ik ben hem zeer dankbaar want ik zag er geen heil meer in.
Dus George, bedankt en verder iedereen tot morgen op de ruilbeurs. Ik begin nu al de kriebels te krijgen.
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
Hoi, Charles
Volgens mijn lokale schoenmaker is Brooks Proofide zadelvet wat minder geschikt om uitgedroogd leer weer soepel te maken. Het is meer bedoeld om het leer te onderhouden en water/vuil afstotend te maken. Het wordt door Brooks aangeraden om bij fietsen zonder spatborden ook de onderkant van het zadel in te smeren. Zelf gebruik ik leerolie voor onderhoud van o.a. paardenzadels. Dit was mij aangeraden toen ik het leer van een paar schoenen weer soepel wou hebben. Dit waren een paar legerkisten die twintig jaar in de kast hadden gelegen en zo hard waren dat je er een gepantserde ruit mee in kon slaan. Ze zijn nu helemaal weer soepel. Het spul is wel erg duur; 12 euro voor 200 ml. Het werkt wel goed op hard geworden zadels. Wat de taps toelopende veren betreft; dat is omdat bij sterk inveren de wikkelingen in elkaar kunnen schuiven. Bij recht gewikkelde veren komen de wikkelingen tegen elkaar aan. Bij taps toelopende veren kunnen ze dus verder inveren. Rechte veren zijn waarschijnlijk makkelijker (goedkoper) te maken. Bij voldoende stijfheid van de veren zal het weinig verschil uitmaken. Dateren via zadels is volgens mij nog niet geprobeerd. Als er iemand folders van Lepper heeft ?? Ik heb zelf (als PDF bestanden) 32 Brooks folders van 1899 tot 1959. Als je wil kan ik ze eventueel voor je op een cd’tje branden en ze morgen voor je meenemen. Als er nog iemand belangstelling heeft, laat het vanavond nog even weten.
Gr. Erwin
Hallo Erwin
Ik heb ook interesse in je folder materiaal aangaande Fiets zadels van de diverse merken die er in de oude folders staan .
Hoi, Marcel
Ik zal in ieder geval de Brooks folders voor je meenemen. Voor de rest zal je waarschijnlijk nog even geduld moeten hebben. Ik ben van plan de “onderdelen en toebehoren” boeken die ik van de verschillende merken (Gazelle, Juncker, Empo, Simplex, Fongers en Eysink) heb te digitaliseren. Dat betekend vele honderden pagina’s die allemaal net wat groter zijn als A4 stuk voor stuk in scannen. Een aardige klus dus. Als het klaar is laat ik het wel weten, maar het zal wel nog een paar maanden duren.
Gr. Erwin
Goed Bezig Erwin !
Hoi Erwin,
Ik kijk er ook naar uit.
Nog even wat betreft dat vet of die olie voor leer.
Als het niet te oud is kan je best geen leervet of olie gebruiken omdat het leer daar te soepel van wordt. Het moet een beetje stevig blijven.
Als het echt zo hard is dat je er gepantserd glas mee kan breken dan lijkt het me ook niet verkeerd om het met leervet weer soepel te maken.
Mijn bevindingen met water waren overigens zeer positief voor zeer hard geworden leer. Een dag in water laten staan, dan in de juiste vorm brengen en weer laten drogen.
Dan met overtollig rundervet er over heen met de föhn en het is weer als nieuw (?)
Ik blijf even bij het rundervet als je het niet erg vindt. Het is goedkoop en werkt prima.
Mijn gedachte was dat het ooit van hetzelfde dier is gekomen en het zat ook tegen elkaar aan.
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
Zou hier nog iemand op reageren na 6 jaar…?
Ik zou wel een hoge resolutiescan van deze folder willen (speciaal van de transportfiets natuurlijk), want ik heb een jaren 20 transportfiets-frame waarvan ik vermoed dat het een Nederlandsche Kroon is. Het framenummer is in ieder geval typisch Stokvis, op de linker achterpad. Meer info en foto’s hier: http://oudefiets.nl/forum/viewtopic.php?f=44&t=4990
Groetjes, Rob
Reageren wel maar ik heb die folder niet 🙁
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
Toch bedankt voor je reactie Charles 😉
Bij de post van de folder staat ‘met dank aan Erwin voor de scan’. Maar welke Erwin, en hoe zou ik die kunnen bereiken?
Groetjes, Rob