Watermolen ‘Den Haller’ komt water tekort

door HARRY MULLER

DIEPENHEIM,
Twente kent heel wat watermolens en een daarvan is de korenmolen ‘Den Haller’ even buiten het stadje Diepenheim in Overijssel. De naam is afkomstig van een van de vroegere molenaars.

Al in het jaar 1619 wordt de molen in een oorkonde genoemd, later was eens ook de Bisschop van Utrecht eigenaar, maar uiteindelijk kwam de watermolen in het jaar 1913 in bezit van de gemeente Diepenheim. Deze werd toen geschonken door Graaf Schimmelpenninck van Nijenhuis ter gelegenheid van zijn zilveren huwelijksfeest.

Molenaar Jan Olde Menger met de transportfiets, waarop vroeger het meel werd vervoerd. Foto: Joop Fenstra

Tot in de zeventiger jaren werd er dagelijks graan gemaald. De laatste echte molenaars waren de broers Gerrit en Herman Tellmann. De boerderij naast de molen werd in 1680 gebouwd. Daar woonde steeds de molenaar, maar al snel dronken de boeren er een kop koffie of een borreltje als ze op het malen van hun graan moesten wachten. Ook werd er wel eens geholpen bij het slachten van een varken. Vooral als het windstil weer was, werd het druk bij de watermolen.

Rond de verschillende molens in deze streek werd regelmatig een kermis georganiseerd. Dus ook bij ‘Den Haller’. De jongens trakteerden dan hun meisje op een glaasje citroenkwast, brandewijn met rozijnen of voezel. Het laatste drankje werd ingekocht met een percentage alcohol van 90 procent. In de fornuispot werd dan water uit de molenbeek gekookt, waarmee de voezel werd aangelengd om het drinkbaar te maken. Bovendien werd er een beetje peper bij gedaan om dit borreltje een wat scherpere smaak te geven.

Nu is in de boerderij een restaurant ondergebracht, maar het bakken van pannenkoeken met meel van de eigen molen is gelukkig nog niet afgeschaft. Alleen op dinsdag is het restaurant gesloten. Ergens aan een wand in de boerderij hingen foto’s van de familie Tellmann en ook een schilderij dat herinnerde aan het 40- jarig huwelijksfeest van de molenaar op 30 augustus 1922. Ze zijn helaas nu verdwenen, omdat sinds half januari Clemens en Roellien den Elzen de zaak hebben overgenomen van de molenaarsfamilie.

Molenbeek

De watermolen ligt aan de Molenbeek, ongeveer een kilometer buiten het stadje. De beek vormt de verbinding tussen de Schipbeek en de Regge. De kwaliteit van het water is erg goed. In het water worden regelmatig heel zeldzame kokerjuffers en haften (eendagsvliegen) aangetroffen.

De huidige molenaar is de 70-jarige Jan Olde Menger. Hij klaagt nogal over het waterschap, dat niet voldoende water door de Molenbeek laat stromen. Daardoor is er vaak te weinig kracht om de molenstenen te laten draaien. Toch moet er water door de beek blijven stromen. Toen de graaf van het kasteel Nijenhuis destijds de molen aan de gemeente Diepenheim schonk, werd namelijk bepaald dat gezorgd moest worden voor voldoende water in de grachten rond het kasteel, dat niet ver van de molen ligt. Tot op de dag van vandaag wordt die bepaling door het waterschap keurig uitgevoerd.

INLICHTINGEN: Watermolen en restaurant Den Haller Diepenheim, telefoon 0547-351287.

Bron: De Telegraaf, 24 januari 1998