Met kettingscherm twee gulden vijftig duurder.
—
Met dank aan Erwin de Groot voor de prachtige scan. Klik voor de volledige versie.
Ga naar de inhoud
alles over transportfietsen
Nog een kleine aanvulling; de motorblokjes waarme het Simplex motorrijwiel was uitgerust waren 74 en 98 cc Sachs blokjes.
Het waren dus eigenlijk geen bromfietsen (ook al zou je gezien het vermogen niet zeggen). De bromfiets is iets dat pas na de tweede wereldoorlg is ontstaan.
‘k Heb net een Simplex opgehaald in Castricum met een trommelrem in het voorwiel.
Het is het wiel wat er altijd in heeft gezeten met brede velg die niet te onderscheiden is van de velg in het achterwiel.
De vriend van de zoon van de eerste eigenaar heeft de fiets aan mij verkocht en kent de fiets al zijn hele leven en weet niet beter dan dat de naaf er in zat.
Het ziet er ook zo uit.
Heeft iemand daar wel eens van gehoord?
Kan het zijn dat het ‘special made’ is.
De fiets is gekocht in 1948 met geld van het Marshallplan. Het plan om de wederopbouw te stimuleren.
Ik ga er deze week mee aan de gang en stuur dan wat foto’s op.
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
Hoi, Charles
Wat voor merk is de trommelrem ? Simplex had namelijk z’n eigen trommelremmen. Als het een Simplex rem is zou het zo bij de fabriek besteld kunnen zijn. Simplex had buiten de “normale” fiets trommelremmen ook zwaardere voor lichte motorfietsjes (ik weet alleen niet zeker of die ook nog na de oorlog zijn gevoerd). Bij een ander fabrikaat is het waarschijnlijk door de leverancier er op verzoek in gezet.
Het is zover ik weet niet een standaard accessoire. Ik ben het één keer eerder tegengekomen bij een jaren zestig Gazelle, daar zat een bromfiets trommelrem (ook jaren zestig) in het voorwiel. Persoonlijk vind ik het wel handig zo’n extra rem, zeker als je stil moet staan met zware vracht bij een brug o.i.d. (helemaal als je klein van stuk bent). In de Simplex groothandels catalogus uit 1939 staan trouwens ook trommelremmen van Sturmey Archer en de “Super Solo Cyklbrake” (geen spelfout). Deze laatste heeft een grotere diameter dan de S.A. en beide flensen hebben dezelfde diameter. Deze zag je veel bij tandems. In de catalogus van 1934 hadden deze trommelremmen nog ongelijke flensen zoals die van S.A. Ben benieuwd naar de foto’s.
Gr. Erwin
Hoi Erwin,
Het merk kan ik niet ontdekken maar het ziet er uit als een normale trommelremnaaf van SA.
Het ding heeft wel gaten voor spaak dertien en was aan beide flensen ‘vierkruis gespaakt’.
Er zit een as in met de maat van een achteras.
Verder zat er wel een gaatje in voor het welbekende druppeltje olie.
Niet met een oliepotje maar met een klemmetje om het af te sluiten.
De remhevel is niet dicht maar opengewerkt met twee gaten.
Ik kon overigens aan de nippels waar het wiel mee gespaakt is zien dat ze oud zijn. Ze lieten zich op twee na allemaal los draaien.
Wat ook anders was dan anders zit in het feit dat alles overgelakt is. Spaken, nippels, naaf en de binnenkant van de velg. Als de eigenaar dat gedaan heeft is het heel lang geleden dat het gebeurd is.
Het frame en de spatborden zijn niet overgelakt omdat de transfers nog te zien zijn.
Ik heb nog een voornaaf voor een transportfiets liggen van Simplex dus de keus is niet zo moeilijk. Die gaat er in.
Het kan zijn dat het zo’n oude naaf uit de dertiger jaren is maar de fiets is honderd procent zeker van 1948.
Het is een grappig detail, die voornaaf maar ik houd het bij ‘slechts’ een terugtraprem.
De fiets is inmiddels aan een grondige inspectie blootgesteld.
Alles is los, de ketting en tandwielen zijn nog in goede staat, het balhoofd is gezond, de trapas moet ik nog bekijken.
Verder zit er nog een flinke deuk in het achterspatbord maar het is niet gescheurd.
Ik ga weer met Owatrol aan de gang maar ik weet nog niet precies wat ik van te voren met de lak ga doen. Die is bijna ‘mat grijs’. De fiets heeft zijn hele leven aan de kust dienst gedaan. Dat zou er wel eens de reden van kunnen zijn dat de lak een beetje uitgebeten is.
Al met al weer een prima fiets in de maak.
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
Hoi, Charles
Dat klemmetje op het olie gaatje vind je bij engelse naven en die gaten in de remhevel betekend dat het zeer waarschijnlijk Sturmey Archer is. Is de trommel de standaard 90 mm of is hij groter ?
Dan zou het een S.A. tandemnaaf kunnen zijn. Die kom je weinig tegen. Maar je ziet het vanzelf wel of er S.A., Simplex of iets anders ingeslagen is. Is alleen het voorwiel over gekwast ? Waarschijnlijk was het materiaal wat de fietsenmaker heeft gebruikt om dit wiel te maken wat roestgevoeliger als het originele Simplex achterwiel. Al met al, je zal er wel weer een mooie fiets van maken.
Gr. Erwin
Hoi Erwin,
Het is volgens mij een SA van 90mm voor een toerfiets. Niet voor een tandem.
Zo’n grote voor een tandem heb ik ooit wel eens in huis gehad maar die is het niet.
De fietsenmaker die de naaf er in gespaakt heeft gebruikte wel de originele velg. Hij heeft de originele voornaaf er waarschijnlijk uitgespaakt en deze er in.
Het achterwiel is op de zelfde manier gelakt en omdat de nippels dichtgelakt zijn waren ze ook nog los te draaien.
De lak was ook op de zelfde manier verweerd als op de rest van de fiets dus ik ga er een beetje van uit dat het inderdaad zo is dat de fiets door een fietsenmaker aangepast is naar de wensen van de klant.
Grappig detail is dat ondanks het verschil in flensdiameter de spaken aan beide kanten 302mm lang waren. Heeft waarschijnlijk iets te maken met het ‘vierkruis’ spaken. Het suggereert dat het een zuinig man is geweest omdat ie de zelfde spaken heeft gebruikt. Het ‘vierkruis’ spaken van een wiel met een trommelrem is ongebruikelijk en versterkt het vermoeden dat ie zoveel mogelijk het zelfde materiaal heeft gebruikt.
De vorige eigenaar vertelde me dat die ‘klant’ de fiets heeft gebruikt als melkfiets waarbij de melkbussen op een plank op het voorrek werden vervoerd.
Hij kon zich dat nog herinneren.
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
Hoi, Charles
Vroeger was het materiaal duurder dan het arbeidsloon, dus als je de originele spaken kan gebruiken, waarom niet. Zeker gezien dat het toch aardig lang heeft gehouden. Misschien had hij de juiste maat niet op voorraad. De groothandel misschien ook niet.
Ik denk dat er vroeger veel minder aan variatie in velgen en naven was, zodat de meeste fietsenmakers niet zoveel maten op voorraad hadden. De meeste fietsen waren toch met terugtraprem uitgerust i.c.m 28 x 1 1/2. Dus waarom zou je dan veel maten in huis hebben.
Beide kanten over 4 is inderdaad iets wat je bij trommelremmen niet veel ziet. Zelf doe ik bij 28″ wielen de lage flens over 4 en de trommel kant over 3. Wat voor bouwjaar staat er trouwens bij de trommel ingeslagen ? Zou leuk zijn als dat 1948 is.
Gr. Erwin
Hoi Erwin,
Het bouwjaar van de voornaaf heb ik nog niet ontdekt. Nog niet naar gezocht omdat ik alle tijd heb besteed aan het demonteren van de fiets.
Dat is overigens goed gelukt. Alles liet zich goed losdraaien op een paar recalcitrante spatbordboutjes na.
Het achterwiel is inmiddels ook ontspaakt waarbij er drie spaken het niet overleeft hebben maar daar had ik er dus wel een paar gebruikte van ‘op voorraad’. Er zit een PERRY achternaaf in die ‘af fabriek’ gelakt is.
De flens aan de hevelkant is daar bij in een soort zig-zag gebogen.
Als het allemaal klaar is zal ik er een paar foto’s van maken maar ik had dat nog niet eerder gezien. Het ziet er uit alsof het er in gewerkt is vóór de montage!
Nou zit ik natuurlijk te dubben of ik die wel terug moet zetten. Het binnenwerk was al vervangen door dat van een F&S waarbij de kooi op de drijfkop was vervormd en één van de pallen niet meer bleef zitten. Maar eens in mijn onderdelenkast kijken of er niet toevallig een naaf uit 1948 bij ligt.
De linker cranck zat al een beetje los maar de as was niet ‘ingelopen’ en de spie ook nog goed. Omdat ik spieën er tegenwoordig altijd uit pers met de bankschroef blijven ze heel en zijn goed voor hergebruik. ‘k Moest een klein beetje vijlen maar het zit er weer perfect in. Bij de FAMA ging dat overigens ook goed. ‘Al doende leert men’ zullen we maar zeggen.
Wat betreft die spaken denk ik dat je wel eens gelijk kunt hebben.
Gisteren zei ik dat het honderd procent zeker was dat de fiets van 1948 is maar er is een nieuwe gedachte bij me omhoog gekomen.
Door het demonteren is duidelijk geworden wat er allemaal wel en niet origineel gemonteerd en gelakt is.
De spaken, nippels en voorvork zijn al zeer lang geleden overgekwast maar de velg zelf niet. De achternaaf is flink aan gesleuteld, de beide tandwielen en ketting zijn vernieuwd waarbij achter een 3/16″ tandwiel is gemonteerd dus ook al lang geleden.
Nou kwam de gedachte bij mij omhoog dat de fiets misschien ouder is en in 1948 met geld van het Marshallplan gereviseerd en toen aangeschaft.
Omdat ik zo zeker dacht te weten wat de leeftijd van de fiets was heb ik nog niet naar een framenummer gezocht maar dat ga ik vandaag dus toch maar eens doen.
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
Hoi, Charles
Wordt het toch nog een speurtocht. Zit er nog een Perry remhevel aan ? Volgens Herbert staat daar het bouwjaar op
http://www.rijwiel.net/artdaten.htm
Dat de naaf gelakt is, betekend dat de naaf waarschijnlijk van rond de oorlogsjaren is. Het chroom ging toen naar de oorlogs industrie.
Mocht de fiets van voor de oorlog zijn; Simplex leverde in 1934 Torpedo en
B&W remnaven. In 1939 stonden er buiten deze twee merken ook Styria remnaven in de catalogus. Simplex zou volgens Herbert z’n site tussen 1955 en 1963 Perry naven hebben gemonteerd.
Ik ben wel benieuwd naar die zig zag gebogen flens. Ik weet nog even niet wat ik mij daar bij moet voorstellen. Als ik het zo lees zou het inderdaad wel eens een gereviseerde fiets kunnen zijn, die in 1948 is aangeschaft.
Ik heb ook zo’n fiets, een BSA die in 1930 was aangeschaft. Het frame is veel ouder en identiek aan een BSA uit 1903 die ik heb. Er staan ook twee framenummers over elkaar ingeslagen. In die tijd (tot 1908) leverde BSA alleen framebouw delen, geen hele fietsen. Dit is waarschijnlijk ook een gevalletje hergebruik.
Gr. Erwin
Het feit of een naaf in (veelal zwart) gelakte staat of verchroomd geleverd wordt, heeft niet zozeer te maken met de oorlogsjaren alswel het feit of de klant koos voor een standaard of een deluxe uitvoering.
De zwart gelakte uitvoering stond bekend onder de noemer `All Weather Design`.
Zo hoefde bijvoorbeeld de slagersjongen, zich niet aanvullend te gaan bezighouden met het met zekere regelmaat poetsen van de verchroomde delen, maar kon hij zich aldus volledig richten op zijn feitelijke taak.
Bovendien scheelde het in de aankoopprijs van het rijwiel.
Omgerekend enkele weeklonen van een arbeider.
Ook voor de oorlogsjaren werden er dus rijwielen geleverd die niet van verchroomde delen waren voorzien.
Na de oorlog trouwens evenzeer.
——————————————
Hoi, Menno
Daar heb je gelijk in. Het is wel zo dat tijdens de oorlog er geen (of vrijwel geen) verchroomde naven werden geleverd. Als ik m’n jaren dertig catalogussen bekijk zie ik dat het wel afhangt wie je groothandel is. Ze leveren Torpedo wel allemaal in chroom, nikkel en zwart, maar Styria wordt door de ene ook in deze drie uitvoeringen geleverd, maar de andere levert hem alleen in chroom. Het zelfde voor de Bayliss & Wiley remnaaf. Één groothandel levert ook Rotax en Centrix, maar ook deze alleen in chroom. Perry ben ik voor de rest nergens tegengekomen. In de catalogus van groothandel P.J. Kusse uit 1953 staan remnaven van Beckson, Durex, Novo, Styria en Torpedo, allemaal in één uitvoering. Welke, staat er niet bij, maar ik vermoed chroom.
Gr. Erwin
Beste Erwin,
Hetgeen ik maar zeggen wilde, is dat er hoe dan geen peil op te trekken valt vanuit welk jaartal een bepaald rijwiel stamt aan de hand van het al dan niet (deels) verchroomd zijn.
Vanzelfsprekend zal het gedurende de oorlogsjaren zo geweest zijn dat er
gewoonweg geen keus
was daartoebetreffende en
dat er dus enkel maar 1 standaarduitvoering beschikbaar was.
Later, zo rond 1980, werd het zelfs een trend in de racefietsbranche. Toen werd het imago van sober en zuinig, plots 180 graden omgedraaid in DeLuxe.
Zonder diepzwarte onderdelen werd een racefiets toen nauwelijks meer serieus genomen.
Weliswaar werden onderdelen toen niet meer gelakt maar geanodiseerd.
De kleuren staalgrijs en zwart werden daarbij het meest toegepast.
——————-
Hoi Erwin,
Er zit wel een remhevel aan, natuurlijk, maar daar staat helemaal niets op.
Ik heb hem goed schoon gemaakt maar er is niets op te bekennen.
Ik heb nog twee Perry naven liggen dus ik weet hoe het er uit moet zien maar het is een samengestelde naaf van meerdere merken.
Op het huis van de naaf staat Perry England 36 (voor het aantal spaken) en 13 (voor de spaakdikte).
Foto’s moet ik nog maken.
Het framenummer was duidelijk te lezen en is 46490. Ik heb zelf nog geen huiswerk gedaan om het bouwjaar te achterhalen.
Vandaag weer bezig geweest met ‘poetsen’. De voorvork en het cranckstel zit er weer in. Ik heb nog een balhoofdplaatje maar ik zit me af te vragen hoe ik dat ga monteren. De oude nageltjes zitten er nog in omdat ik ze er niet uitgetikt kreeg.
Het stuur was vernaggeld maar ik heb nog een mooi hoog anders stuur liggen.
De stuurbocht zit alleen boven de stuurpen in plaats van er voor. Volgens mij was dat bij Simplex er voor.
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
In de Simplex folder van 1936 zit hij er ook voor.
Gr. Erwin
Ik heb een org (CYKLBRAKE) Giet ijzeren handrem voor een bakfiets op de kop getikt .
Ik haalde hem van een bakfiets (geruild voor een org. zadel) voor op een Bakfiets waar een lelijk zelf geprutst ding zat .
Ik wilde een foto mee sturen (lukt niet)
Groet Jaap Hoogeveen Meppel (al 105 jaar in de Business) 3 generaties.