Hierbij een vraag van Roeland.
—
Met update:
Zojuist zie ik bij daglicht nog een letter B ingeslagen staan. Mogelijk duidt dat op het bouwjaar en dat zou dan 1959 betreffen volgens het hoofdstuk van Herbert Kuner.
Groeten,
Roeland.
Ga naar de inhoud
alles over transportfietsen
Hoi Roeland,
Het is mij eerlijk gezegd ook niet helemaal duidelijk hoe de letters en cijfers gelezen moeten worden maar de 28 moet volgens mij 2.8 zijn.
Er staat dus een punt tussen en ik heb me laten vertellen dat het de diameter van de spaakgaten is. De spaken met de dikte 13G zijn 2,3mm dik dus die hebben dan 0,5mm over
Het getal 36 kan volgens mij niets anders zijn dan het aantal spaakgaten.
Het verwarrende is dat de cijvers en letters er niet consequent ingeslagen zijn maar dat zegt misschien ook wel iets over de leeftijd.
De letters met de punten er achter die tussen de pijltjes staan zijn óf D.P. óf D.R.P. maar waar het een afkorting van is weet ik ook niet.
Er is ook een naaf waar aan de ene kant het vermoedde jaartal staat en dat is 56 op de zelfde hoogte aan de andere kant staat een M en onder het oliepotje staat 2.8.
Er is er hier ook nog een en daar staat een O op maar weer op een heel andere plaats. Dan wil het ook nog wel eens dat er iets op de “remplaaat” of andere onderdelen staat.
Ik bedoel maar te zeggen dat het verwarrend is en er niet veel uit op te maken is en als er iemand iets duidelijks over kan zeggen dan graag.
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
Hoi Charles.
Inmiddels weet ik dat de B inderdaad staat voor het jaartal. Dat is dus 1959. Maar niemand blijkt te weten waar de code D.P. of D.R.P. voor staat. Wie het weet mag het zeggen. Tussen de 2 en de 8 van 28 lijkt een punt te staan maar ik heb net nog even goed gekeken en ik denk dat het een toevallige beschadiging is en dat er echt 28 staat ingeslagen. Raadsels alom.
Groeten,
Roeland.
Hoi Roeland,
Da’s inderdaad vreemd van die “28”. Ik heb hier een stuk of 10 Torpedo naven liggen en daar zijn er 7 van waar 2.8 op staat. Met een punt er tussen dus. Misschien is het toch het bouwjaar. Weet je veel. Bij mij staan de 2 en de 8 op al de naven duidelijk een stukje uit elkaar dus als dat bij jou niet zo is dan kan het een jaartal zijn maar het blijft gissen natuurlijk.
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
Hoi Roeland
D.R.P. staat voor Deutsche Reich Patent. Ongetwijfeld heeft men na de oorlog het woord reich laten vallen en is het “Deutsche Patent” geworden. Het klopt wat Charles zegt; de plaatsing van de cijfers is ook afhankelijk van het bouwjaar. Ze hebben de adelaar ook een paar keer gemoderniseerd. In het (helaas ter ziele gegane) duitse tijdschrift “Fahrad und Moped” heeft een uitgebreid artikel gestaan over het dateren van F & S Torpedo naven, dus als iemand dat heeft; plaats eens een artikel hierover.
Gr. Erwin
Hoi Erwin.
Wat goed dat je dat weet van dat gedateerde patent geschiedenis. Niemand in mijn omgeving kon daar helderheid over geven. Van een mij zeer bekende fietsenmaker hoorde ik dat dit echt een naaf uit 1959 is (vanwege de ingeslagen B). Daar is hij heilig van overtuigd. Ook hij weet dat er ergens in zijn vakliteratuur iets over de F&S naven geschreven staat en gaat dat proberen op te zoeken. dus wie weet worden we straks nog wijs.
De mysterieuze 28 kan slaan op het aantal spaken dat in een wiel gemonteerd zit. Men sloeg dan 28 of 36 in. Dat valt terug te lezen in het relaas van Herbert Kuner op de site van rijwielnet. Dat klopt dan weer niet met mijn naaf want die heeft 36 spaken. Ik heb net nog eens goed gekeken, en gepoetst, en ik ben er haast zeker van dat er geen punt tussen de 2 en de 8 staat. Het kan ook zijn dat de punt niet goed is doorgeslagen. Het blijft dus gissen.
Groeten,
Roeland.
Hoi, Roeland
Dat D.R.P./D.P. vinden was niet zo moeilijk, binnen 2 minuten met Google en Wikipedia waar een opsomming stond van betekenissen van D.R.P..Ik vermoedde al dat het zoiets zou betekenen, lag ook wel voor de hand. Die 2.8 staat zover ik weet voor de gat diameter van de spaakgaten. Ik heb bij een naafhuls uit 1967 (letter K) de gatdiameter gemeten en die is excact 2,8 mm. De “B” staat inderdaad voor 1959. Als de naaf nog origineel is, is de fiets waarschijnlijk uit 1959 of 1960.
Gr, Erwin
DRP staat voor Deutsches Reichspatent. Na WOII is de R vervallen en is het dus DP geworden.
Ik heb een naaf met links van het logo “50”, rechts van het logo “p” en ook DRP erop
Dan is die uit 1950
Die 2.8 slaat volgens mij op de grootte van de spaakgaten. In een naaf met die aanduiding passen spaken no. 13 (2,3 mm dik). Standaard Torpedonaven hebben kleinere gaten, want in Duitsland werden in achterwielen meestal spaken nr. 14 (2,0 mm) gebruikt. In Nederland zijn, ook op toerfietsen, de dikkere spaken gebruikelijk voor het achterwiel.
Dat heeft denk ik te maken met het feit dat bij ons een wiel ook heel moet blijven als er iemand achterop zit. In Duitsland is het verboden met zijn tweeën op de fiets zitten.
Je mag er trouwens ook niet met zijn tweeën naast elkaar rijden. Ongezellig land om te fietsen….
Groeten,
Sjoerd
Op de Durex naven staat het ook Zie ook Goud Haantje .
Ik meende het zelf ook op naven te hebben gelezen duitse praizition werke made in Germany .
Zojuist heb ik mijn ijzeren paard nog eens helemaal goed zitten bekijken in de werkplaats van een mij zeer goed bekende fietsenmaker. Samen kwamen we tot de slotsom dat de fiets een allegaartje is van onderdelen. Het Standaardrek is van vóór 1930. De Berco koplamp en de Bosch dynamo komen uit diezelfde tijd. Het voorspatbord blijkt van een oude brommer te zijn (± 1950). Het vóórtandwiel en trapas zijn van 1947 (staat er ingeslagen). De Torpedo naaf is van 1959. Het zadel stamt uit de jaren ’30 – ’40. Feitelijk bezit ik een mobiele verzameling oude fietsonderdelen die samen een heerlijke fiets vormen. Ik heb er net iets meer dan 20 km op gefietst en het laatste stukje met een zingende dynamo en ouderwets koplamplicht.
Ik denk dat veel van onze fietsen zo’n rijdende onderdelen verzameling zal zijn. Mario (de fietsenmaker) wees erop dat dergelijke fietsen destijds voortdurend ter reparatie werden aangeboden omdat, door intensief gebruik, alles snel sleet. Vaak repareerde de eigenaar zelf zijn fiets en gebruikte dan bewaarde onderdelen van eerder gesloopte fietsen.
We gokken erop dat het frame van rond 1950 stamt en dat daar in de loop der jaren steeds iets aan verspijkerd is.
IJzeren avonturen met het ijzeren paard.
Erg mooi verhaal over de liefde voor het stalen ros.
De combinatie Berco en Bosch komt er ook in voor.
http://www.moorsmagazine.com/boekenhoek/tjalie2.html
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
hallo Roeland,
Die 2.8 staat inderdaad voor de diameter van het spaakgat. Voor zover mijn kennis reikt was dit de standaard diameter van de F&S-terugtrapnaaf, geschikt voor montage van spaak 13. Er bestond ook een 3.2 versie, daar kun je spaak 12 in monteren. In de naven van vóór plm. 1950 heb ik nog nooit een spaakdiameter vermeld gezien, wél kun je in deze oudere naven vaker een spaak 12 kunt monteren.
groetjes, Arnold
Hoi Arnold.
Naar alle waarschijnlijkheid zal er dus 2.8 in mijn naaf geslagen zijn i.p.v. 28. Al met al ben ik de afgelopen dagen weer een stukje wijzer geworden van mijn fiets. Ik ben nu het e.e.a. aan het uitzoeken over de geschiedenis van de F&S naven en als ik iets vind wat de moeite van het publiceren waard is zal ik het op deze site laten weten. Iedereen bedankt voor het meedenken en groeten,
Roeland.
Hoi Arnold,
Heeft er wel eens iemand geprobeerd om de spaakgaten groter te boren?
Ik heb namelijk een spiksplinternieuwe Torpedo liggen met gaatjes voor spaak 14. Voor een Duitse fiets dus.
Als ik die in een transportfiets wil gebruiken (wat anders?:o) dan moet ik de gaatjes opboren maar ik vermoed dat dat niet helemaal gladjes gaat verlopen omdat de gaatjes aan de binnenkant verchroomd zijn. Goede raad is duur.
Ideeën iemand?
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
Ik heb een F&S naaf 20 gaats van een kinderfiets naar een 40 gaats geboort (voor een Gazelle velg)
Het ging prima!!!
Groet Ad
Hoi Ad,
Ik ga het proberen.
Heb je dat gewoon uit de hand gedaan of met een kolomboor?
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
Uit de hand(bouwvakker hè )
Scherp boortje ,en rustig aan.
Groet Ad
Beste Charles, 10 jaar na dato nog een reactie. Waarschijnlijk ben je er zelf ook al verder mee ?. Tot nu toe ben ik ooit zo actief geweest op fora; wel met (transport)fietsen en onderdelen.
Ik heb ca 35 jaar geleden een transportfietsframe voorzien van wielen met echt dikke spaken (maat 11 uit m’n hoofd). In die tijd nog verkrijgbaar in Amersfoort in een speciaalzaak: De kromme Spaak! Daartoe heb ik de spaakgaten in een voor- en achternaaf die ik had liggen, uitgeboord. Achter heb ik een torpedo uit 1947 gebruikt (zwart, jubileum: 60 milj). Een stuk of 10 boortjes op versleten … maar de wielen zijn nog top.
Achteraf (ruim 30 jaar ouder en wijzer) vraag ik me af of ik zo’n bijzondere naaf ervoor had moeten gebruiken maar wist ik veel. En ik was (en ben) wel van assembleren boven alles perfect origineel, als dat de kwaliteit van de fiets ten goede komt. Ook omdat veel fietsen ‘onderweg’ al behoorlijk onder handen zijn genomen. Al begin ik tegenwoordig wel meer waardering voor een geheel origineel exemplaar te krijgen.
Geheel originele exemplaren zijn zeker schaars. Hoe langer ik ermee bezig ben, hoe meer ik ook begin te zien dat ook de “originele” exemplaren toch vaak al veel vervangen onderdelen hebben. Het waren dan ook werkpaarden, en geen luxe fietsen die af en toe met mooi weer uit de schuur kwamen. Daarom zul je eerder een Fongers toerfiets in originele staat vinden dan een transportfiets. Het zijn wel mooie tijdscapsules als je er eentje tegenkomt die in vrijwel dezelfde staat verkeerd als hij uit de fabriek kwam. Daar zijn er maar weinig van, en meestal van de laatste jaren.
hallo Charles,
Ooit heb ik eens geprobeerd om een Torpedo naaf op te boren maar dat was geen succes omdat de naafhuls van gehard staal is gemaakt. Bovendien moet je opletten dat de spaakgaten als het ware “gericht” zijn in de richting waar de spaak richting velg gaat. Met recht toe recht aan opboren loop je het risico dat bij het strakker spannen van de spaken de spaak bij het spaakgat afbreekt. De richting waarin het spaakgat is geboord luistert dus nauw. Maar misschien onderschat ik jouw kwaliteiten op dit gebied en levert je dit helemaal geen problemen op!
groeten en succes,
Arnold
Hoi Arnold,
Het is misschien te doen om de gaten te “volgen” ik zal wel eens kijken of het gaat. Zo niet dan laat ik het weten.
Groetjes van mij,
Charles Waagenaar
Hoi, Charles
Het valt mij op dat het niet iedereen is gelukt om de gaten te boren. Het kan zijn dat het hardingsproces van de naafhuls ook in de loop van tijd is veranderd. Dat zou kunnen betekenen dat bij de ene productie periode de huls in zijn geheel werd gehard en in een andere periode de huls plaatselijk gehard is. Vergeet trouwens niet de randen van de gaatjes af te ronden/bramen, je spaken zullen je dankbaar zijn. 😉
Gr. Erwin
Neem een boortje voor RVS (‘kobalt boor’), dat is een stuk harder, en uit de hand boren, dan wil ie zelf ’t gat volgen. Zijn per tiende millimeter oplopend te koop, 2,8 moet lukken, al neem ik zelf gewoon een boor 3.