Categorie: dateren en identificeren

Recent stond deze transportfiets op facebook te koop, en Abram heeft hem aangeschaft. Een paar zaken vielen direct op. De voordrager is van het oude model dat Gazelle in de jaren ’20 en begin jaren ’30 gebruikte. Ook is het balhoofd glad.

De voorvork heeft lugs voor spatbord bevestiging, zoals Juncker, Eysink en Kestein hadden.

Ingesoldeerde achterpadden, hier net te zien:

Union letterwiel, maar van een toerfiets van na de oorlog.

Dat de fiets bijeengeraapt is, is wel duidelijk. Maar het frame bleek toch best interessant. Als eerste een duidelijkere foto van de ingesoldeerde achterpadden:

Er blijken 2 framenummers op de zadellug te staan. Links 44454R:

En rechts 8659D:

Bij het balhoofd zit een gaatje voor een stuurslot:

Deze combinatie is heel bekend van het frame van Nick/Maurice (nu Ronald, maar binnenkort weer Maurice?): Oud frame van Maurice

Maar ook de onbekende van Sjoerd: Transportfiets met bijzondere details

Al was van de fiets van Sjoerd nog niet bekend of die ook een tweede framenummer heeft. Dat blijkt ook het geval.

Na wat speurwerk (zie ook deze discussie op De Oude Fiets), blijkt het te gaan om Juncker/W.K.C. transportfietsen! Zowel bij Juncker als bij W.K.C. zijn de framenummers te dateren aan de hand van de letter op het einde, en dat geeft de volgende bouwjaren:

• het frame van Abram:
  rechts 8659D (Juncker 1921/1922), links 44454R (W.K.C. 1922)
• het frame van Ronald:
  rechts 6955G (Juncker 1924/1925), links 45301T (W.K.C. 1924)
• het frame van Sjoerd:
  rechts 6363G (Juncker 1924/1925), links 8934T (W.K.C. 1924)

De Juncker en W.K.C. framenummers matchen dus precies kwa bouwjaren, dus dat kan geen toeval zijn. En daarmee dus zijn in een klap drie van de oudste transportfietsen geidentificeerd en gedateerd!

Nog een aanwijzing voor datering bij de fiets van Abram, op het stuur staat het volgende tekentje:

WB&S staat voor W. Bauermann & Söhne, een staalfabriek uit Hilden, Duitsland. Zie meer informatie op Wikipedia. Hier staat onder andere “Als tweede steunpilaar begon in 1922 de productie van gelaste buizen voor de fiets- en motorfietsindustrie, b.v. voor sturen en zadelpennen, achterwielstellen, voorwielhulzen”. Daarmee is de fiets dus zeker uit 1922, en niet eerder.

Het frame heeft wel de nodige schade en reparaties. De doorgescheurde stuurbuis:

Gesoldeerde trapashuis:

Doorgeroest mannetje:

Scheur in de liggende achtervork:

En gelast oogje aan de zadellug:

Dat is dus wel iets om van bewust te zijn als je zulke oude frames wilt gaan restaureren, de schade kan flink zijn. Dat heeft Abram al meerdere malen gemerkt. Die oudere exemplaren hebben langer werk moeten verzetten, en waren vaak nog niet zo robuust als de latere exemplaren. Deze heeft dan ook dienst gedaan om melkbussen te vervoeren, dus een zwaar leven. Maar Abram heeft al eerder zulke frames prachtig teruggebouwd en gerestaureerd, dus dat zal bij deze vrij waarschijnlijk ook weer gebeuren. Het scheelt dat een deel in ieder geval in het verleden al gerepareerd is, en dat die reparaties het hebben gehouden.

Nog een paar laatste details. Markeringen onder het trapashuis:

Het zadel dat erop zat:

En tot slot het gestripte frame:

Dan de vraag hoe heeft deze fiets er oorspronkelijk uitgezien? Van Juncker/W.K.C. zijn geen folders bekend uit begin jaren ’20. Wel is er een foto van zo’n fiets in de werkplaats van Juncker uit 1923:

Te zien hier zijn de gladde balhoofdbuis, en het lijkt erop dat er ook een stuurslot zichtbaar is, zoals op de drie frames zitten of zaten. Maar het is moeilijk te zien. Ook te zien is het WKC model kettingwiel met 4 cirkels, zoals de eerdere Juncker/WKC transportfietsen uit begin jaren ’10 ook hadden, waarvan wel foldermateriaal bekend is.

Ik heb wel een zeer sterk vermoeden dat Rivertown deze afbeelding van hun folder uit 1924 van Juncker heeft gejat en er een voordrager over hebben getekend. Een aantal redenen voor dat vermoeden: stuurslot (wat vrij zeldzaam is bij transportfietsen), en gladde balhoofdbuis. WKC kettingwiel. De amateuristisch getekende voordrager en een lamphaak bij het stuur wat de meeste transportfietsen niet hadden.

Verdere bevestiging hiervan is het transportframe in dezelfde folder:

Hierop zijn nog de nokken zichtbaar op he balhoofd waarop bij de vroege jaren ’10 W.K.C. transportfietsen de voordrager was bevestigd.

Maar het echte bewijs dat Rivertown afbeeldingen van andere merken jatte is te zien aan deze folder van rond 1925:

Dit is de afbeelding van Gazelle uit 1920, met de Gazelle letters in het kettingwiel weggemoffeld:

Dus het lijkt erop dat we door de wanpraktijken van Rivertown per ongeluk toch de folder afbeelding van de Juncker/WKC transportfiets uit de begin jaren ’20 hebben die kan helpen met de restauratie.