Tag: Burgers

Burgers transportfietsen jaren ’30 geidentificeerd!

Tot nu toe waren er op de potentieële Burgers mohawk in Indonesië nog geen vooroorlogse Burgers transportfietsen bekend. Dat is vreemd, want Burgers is een groot merk dat al vanaf 1905 transportfietsen produceerde. Exemplaren moesten er dus al zijn in bezit van transportfiets liefhebbers, maar tot dusver niet geindentificeerd. Daar is nu verandering in gekomen, waarmee ook een mysterie van transportfietsen met vreemde framenummers is opgelost.

Er zwierven al een tijd enkele frames/transportfietsen rond met een viercijferig framenummer op de tweede lug vanaf het zadel, waarbij de cijfers boven elkaar staan, en een gespiegelde D ernaast. Ook typisch aan deze frames is het trapashuis: 38mm BSA cups, zonder klembouten.

Frame van Nick (nu via omzwervingen in bezit van Charles), framenummer D2888:

De “Lucas” van Abram (deel 1, deel 2), framenummer D4160:

Tweede frame van Charles, framenummer D1521 (maar met kleine, niet gespiegelde D):

De fiets van Woldman, framenummer D3987:

En tot slot de Burgers van Peter, framenummer D5173. Deze heeft wel het framenummer in de gebruikelijke orientatie en lokatie voor Burgers. De fiets heeft ook een normaal Thompson bracket, dus dit zal een later model zijn (eind jaren ’30-40). Ook geen boutjes met vierkante kop op de achtervork.

Van Burgers is bekend dat die framenummers met een letter er naast toepastte. Echter waren dat de letters A, C, E en H etc.. Zie: https://burgers-enr.net/de-fietsen/dateren/ Die framenummers zijn in de regel anders genoteerd, aan de andere zijde van het frame met de letters naast elkaar, in plaats van onder elkaar. Dus alhoewel Burgers het enige merk was bekend met een letter schuin naast het nummer, leek het door de afwijkende framenummer locatie en orientatie niet hetzelfde.

Toen viel Charles de typerende boutjes met vierkante kop op waarmee de achtervork gemonteerd is:

Die vond Charles namelijk ook op een Burgers damesfiets uit 1937. Dat kon geen toeval zijn.

Daarnaast zaten op de fiets van Woldman cranks met een merkje B driehoekje D:

Dit merkje staat voor Burgers Deventer, waarbij het driehoekje typisch is voor het Burgers merk (zie: https://forum.oudefiets.nl/viewtopic.php?t=8705&start=20). Ook op de Lucas van Abram zit nog een crank met dat merkje:

Voorbeeld van een Burgers toerfiets crank waar dat beter zichtbaar is:

En een voorbeeld van het Burgers merk op een ketteringkast:

Daarmee is de identificatie van Burgers voor deze fietsen bevestigd!

Datering

Dan de vraag hoe deze fietsen te dateren. Van Burgers is bekend dat de nummers oplopend zijn per letter reeks. Dus hoe hoger het nummer, hoe nieuwer. Van deze fietsen heeft de Lucas van Abram het hoogste framenummer. Op de framebuizen staat het ACS merk:

Het ACS logo betekent dat deze van 1936 of eerder is. Maart 1936 werd het overgenomen door Kronprinz, en vanaf dat moment RHC. Dus dat maakt deze 4 fietsen van 1936 of eerder.

De ondergrens kan op twee manieren worden afgebakend. De C reeks begint rond 1929, zie https://burgers-enr.net/de-fietsen/dateren/ Het is dus logisch dat de D reeks op zijn vroegst in 1929 begon. Daarnaast produceerde Burgers tot en met 1928 transportfietsen met het mohawk frame, en pas vanaf 1929 weer met evenwijdige bovenbuizen.

De periode waarin deze fietsen geproduceerd zouden kunnen zijn is dus op zijn vroegst 1929, en op zijn laatst 1936. De fiets van Woldman met framenummer D3987 heeft een Torpedo naaf uit 1935, dus dat past daar mooi in.

Typische kenmerken

Een opsomming van de typische kenmerken, met daarbij enkele van de fiets van Woldman, die nog vrij origineel lijkt:

  • Framenummer aan de linker zijde, op de tweede lug van boven met 4 cijfers onder elkaar, en een D (gespiegeld groot of gewoon klein) linksboven.
  • BSA trapas met 38mm cups, en 17,5mm dikke en 140mm lange trapas en geen klembouten op het trapashuis
  • Staande achtervork bevestigd aan liggende achtervork met boutjes met vierkante kop
  • ACS merkjes op framebuizen
  • B driehoek D merkje op o.a. de cranks (kettingwiel met generiek 5 puntige ster)
  • 40 spaaks wielen (fiets Woldman)
  • Platstaf spatbordstangen (fiets Woldman)

Andere kenmerkende eigenschappen te zien via de folder: hoog opgebogen stuur, Knoop zadel met verende onderbrug, typische voordrager:

Zadel van dit model (bekend dat Knoop zadels leverde aan Burgers):

En dan aangezien de fiets van Woldman nog niet op deze site staat, en het enige exemplaar dat nog vrij origineel lijkt te zijn, zijn hier ter volledigheid de foto’s overgenomen uit de discussie op het forum van de Oude Fiets:

Daarmee zijn dus deze fietsen geidentificeerd en gedateerd, en ook veel informatie die gebruikt kan worden om deze fietsen potentieel te restaureren in originele staat.

P.s. dit zou ook nog eens een Burgers jaren ’30 kunnen zijn, gezien de voordrager (was te zien in de voormalige dagopvang voor ouderen met dementie De Gaarde in Ederveen):

Ik kan helaas niet zien of de wielen ook 40 spaken hebben 🙂

En tot slot nog een oude foto met mogelijk een Burgers, ook gezien het model voordrager (Helmond, rond 1930):

Burgers Mohawk in Indonesië

Deze mohawk in Indonesië werd gepost op de facebook group. Het is de tweede bekende overgebleven mohawk van dit model, naast de fiets in het museum ’t Olde Maat Uus te Giethoorn. De eigenaar dacht dat het een Burgers was, maar het framenummer mist de letter die typisch is voor Burgers. Dus wellicht is het een van de andere merken, zoals Amstel of Nederlandsche Vlag? De eigenaar heeft hem dan wel naar afbeelding van de Nederlandsche Vlag weer opgebouwd. In ieder geval bijzonder dat er weer een exemplaar van dit zeldzame model bekend is.

Update: de eigenaar heeft meer details gegeven:

Ingesoldeerde lugs bovenin de staande achtervork:

Ingesoldeerde achterpad, met losneembare staande achtervork:

En die achtervork is nou typisch voor een vroege Burgers! Zie ook deze afbeelding uit de jaren ’10 folder:

Tot slot zie ook nog deze constructie van de achtervork. Niet twee gebogen buizen met een mannetje ertussen, maar een vroegere constructie, waarschijnlijk met aparte lug die 4 rechte buizen verbind tot de achtervork.

Dit model acherpad ben ik bij nog geen ander merk tegengekomen, wat het vrij zeker maakt dat dit toch een Burgers is! Burgers had het mohawk model van 1921 tot 1928 in de folder (en van 1918 tot 1920 zijn helaas geen folders bekend). Dus het is in ieder geval een fiets van voor 1930, en aan de constructie te zien vrij waarschijnlijk vroeg jaren ’20. Als het framenummer de A reeks volgt van Burgers (mogelijk zit de A nog verstopt onder de verf), zie Burgers dateren, dan zou het bouwjaar 1923 moeten zijn. Het is nog niet zeker, en ik doe nog wat verder onderzoek, maar het is in ieder geval een zeer bijzondere vondst!

Bijzondere mohawk in Giethoorn

Online zoekende kwam ik deze transportfiets tegen. De fiets staat in het museum ’t Olde Maat Uus te Giethoorn, en was daar oorspronkelijk van de postbode. Met dank aan het museum voor deze foto’s die ik voor het artikel mocht gebruiken.

Wat direct opviel was het model “mohawk” frame. Het is niet zo’n model als dat van Eysink en Cyrus, maar eentje waarbij de onderste buis schuin omhoog loopt richting de zadelbuis. Dit is typisch voor jaren ’20 transportfietsen.

Hieronder een overzicht van de bekende transportfietsen met dit model mohawk frame:

Amstel, 192?:

Burgers, 1921, 1922 en 1925:

Burgers 1927:

De folders van 1917 en eerder, en die van 1929 tonen geen mohawk frame transportfietsen. Burgers produceert ook later nog toerfietsen met eenzelfde mohawk frame, maar alleen voor hogere modellen: https://burgers-enr.net/mohawk-overzichtjpg/. Die zijn daarom makkelijk te onderscheiden van de transportfiets modellen.

New Elswick (B-merk van Burgers) 1927:

De folder van New Elswick uit 1933 toont nog steeds hetzelfde model, maar met de beschrijving dat het rijwiel niet overeenkomt met de afbeelding en de bovenbuizen parallel lopen.

Nederlandsche Vlag Rijwielen, jaartal onbekend (mogelijk B-merk van Burgers):

Gazelle 1924:

Gazelle lijkt mohawk frames maar heel kort te hebben geproduceerd, want hij staat er niet in in de folders uit 1920 en eerder en ook niet vanaf 1925.

Het is dus vrij waarschijnlijk dat het een jaren ’20 fiets betreft. Precies hoe oud en welk merk is nog niet bekend. Het is in ieder geval het enige bekende exemplaar met zo’n model mohawk frame dat nog over is gebleven. En welk merk het ook is, het is in ieder geval dan zeker het oudste exemplaar van dat merk. Hopelijk kan er later nog eens onderzoek naar gedaan worden!