Göricke van Sjoerd uit 1921!!!! De oudste transportfiets!

Ik had al een hint gegeven bij het posten van de advertenties van Göricke, en het is inmiddels bevestigd: de fiets met inwendige lugs van Sjoerd blijkt een Göricke te zijn, geimporteerd door Kestein. Het framenummer is 531758, en daarmee komt hij uit 1921, mogelijk 1920 volgens deze tabel. Ik heb Herbert Kuner er ook aandachtig naar laten kijken, en hij bevestigt de identificatie. Dus deze transportfiets van Sjoerd is daarmee de oudst bekende transportfiets (bestemd voor de Nederlandse markt)!

En de fiets zoals die uit de fabriek kwam:

Deze Göricke transportfietsen werden speciaal gebouwd voor de Nederlandse markt en geimporteerd door Kestein.

Het vermoeden bestond al dat het een oude fiets was, door de ingesoldeerde achterpadden, en de afwijkende framebouw.

De eerste aanwijzing dat het een Göricke is, is de bouw van het frame. Het frame is gebouwd met interne lugs, zogenaamde onzichtbare verbindingen. Ik ken drie merken die dat toepastten, Klaas Baving (zie folder uit 1914), R.S. Stokvis Cosmo (zie advertentie uit 1924), en de bovenstaande Göricke uit 1921 en 1922.

Wat typisch is voor de Göricke, is de enkele uitwendige lug voor de verbinding tussen de onderste bovenbuis en de zadelbuis. Niet alleen heeft de fiets van Sjoerd dit ook, hij heeft ook de afschuiningen van de lug.

Het framenummer komt ook overeen, kwa positie, orientatie en stijl cijfers, met de Göricke van Charles uit 1925. Het framenummer van de fiets van Sjoerd:

En die van Charles:

Het eerste cijfer van het framenummer van Sjoerd was nog onduidelijk of dat een 5 of 6 was, maar Sjoerd heeft inmiddels bevestigd dat het een 5 is.

De advertentie toont ook een stuurvergrendelingsknop. Dit zie je maar zelden bij transportfietsen, en is naast de Göricke uit 1921/1922 alleen nog bekend bij Rivertown 1924. Bij latere transportfietsen komt het niet meer voor. Bij de fiets van Sjoerd is de knop verdwenen, maar het gaatje ervoor is aanwezig.

Wat nog wat twijfel gaf, was de voorvork. De voorvork van de fiets van Sjoerd is geheel glad. De advertentie toont een bredere voorvork kroon.

Ik heb meerdere voorbeelden gevonden van duitse Göricke fietsen uit de jaren ’20, die een vergelijkbare gladde voorvork hebben, waarbij de bovenkant is vernikkeld, zoals dit voorbeeld uit 1924:

De voorvork past dus echt bij Göricke. De advertentie is een tekening op basis van een foto, dus dit kan een wat vertekend beeld geven.

De verdere details van deze fiets zal ik hier nogmaals herhalen:

Zoals te zien is er veel aan de fiets vervangen in de loop der tijd, zoals het stuur, voordrager (van het merk “Standaard”, dat bestond vanaf 1926), crankstel etc. Dit is ook verwacht voor zulke oude transportfietsen.

Sjoerd schreef over de herkomst van de fiets:
“De Göricke stond in een boerenschuur in Kotten, vlak bij de Duitse grens. De voormalige boerderij is nu een uitspanning. Een goede kennis hier uit het dorp die ook interesse in oude fietsen heeft was daar gaan zitten om wat te drinken. Hij kwam met de vrouw die hem bediende aan de praat over oude fietsen en toen vertelde ze dat er nog een twee oude in de schuur stonden die van een oudoom waren geweest. Hij heeft die toen gekocht zonder een idee te hebben wat voor merk en hoe oud ze waren. Hij had er echter thuis geen plaats voor dus toen heb ik ze van hem overgenomen. De andere fiets bleek een herenfiets te zijn van begin jaren dertig. En de transportfiets was nog ouder weten we nu!”

En daarmee komt hij op de eerste plaats van De oudste transportfietsen van voor 1930.

Göricke transport van E.A. Kestein, 1921/1922

Recent hadden we een voorbeeld ontdekt van een Göricke transportfiets, waarvan Kestein de importeur bleek te zijn. Daarmee werd de herkomst van de Göricke van Charles duidelijk.

Zojuist vond ik in het vakblad “De Rijwielhandel” nog mooiere afbeeldingen van eerdere Göricke transportfietsen, die door Kestein werden geimporteerd. En deze laten veel meer detail zien.

1921

De fiets nog iets uitvergroot:

1922

Op de een na laatste advertentie staat ook vermeld: “voor Holland gebouwd”. Dat vermoedde ik al, maar dit bevestigd het.

Op de eerder geposte Göricke van 1924 staat vermeld: “nieuw model” en “buitensoldering”.

Als je goed kijkt, zie je bij het model van 1921/1922 dat het om een fiets gaat met inwendige lugs, ofwel de zogenaamde onzichtbare verbindingen, zoals ook bij Klaas Baving in 1914 (zie deze grote scan voor meer detail). Wat opvalt is dat in tegenstelling tot de Baving, de Göricke nog wel een uitwendige lug heeft waar de onderste bovenbuis aan de zadelbuis is verbonden. En ook dat de Göricke een knop heeft bij het balhoofd voor vergrendeling van het stuur. Dat komt precies overeen met de “Transportfiets met onzichtbare verbindingen van Sjoerd“:

Die heeft precies dezelfde framebouw, en nog een gaatje bij het balhoofd voor de stuurvergrendeling! De stuurvergrendeling is ook heel zeldzaam bij transportfietsen, en zie je maar bij een paar vroege folders terug. Wel een duidelijk verschil (naast vele latere onderdelen, zoals de voordrager, crankstel etc.) is dat de voorvork anders lijkt dan in de advertenties van Göricke. Het framenummer van de fiets van Sjoerd is 531758. Volgens deze site, zou hij daarmee uit rond 1920 komen, indien het een Göricke zou zijn. Helaas nog geen definitieve identificatie, maar het zou toch best wel eens kunnen kloppen, en dat dit toch echt de oudste bekende transportfiets is!

Göricke transportfiets

Goedemiddag,

Ik zit al wat uurtjes te neuzen en te speuren.
Maar ik kom maar niet verder met mijn fiets.
Ik bezit een Göricke transportfiets. Deze is naar zeggen van de verkoper (die de fiets als sier stuk had staan in huis) 100 jaar oud inmiddels.

Nu wil ik graag deze fiets blijven gebruiken als fiets. Al heeft hij wel wat jaartjes in mijn slagerij gestaan als reclame zuil, omdat de trapper er steeds af schoot. Nu heeft de fietsenmaker om de hoek er naar gekeken, maar die kan enkel oordelen dat er een nieuwe trapper as op moet. En dan verdwijnt het ketting blad dus ook. En volgens mij zit het origineel er nog op.
Er zijn 2 dingen die ik graag wil weten, en waarvan ik hoop bij jullie een antwoord te krijgen.
1) Hoe oud (ongeveer) is mijn slagers fiets? Kan nergens een frame nummer vinden overigens.
2) Waar kan ik reserveonderdelen vinden voor de trapper as. Want nieuw wil ik helemaal niet eigenlijk. En ik internet zoek ik waarschijnlijk niet goed genoeg.

Met vriendelijke groet
Houdoe wôr,
Mit freundlichen Grüßen,
Kind regards,

J. Vaartjes (Jan)

www.janvaartjes.nl

De Göricke van Charles

Görickewerke Bielefeld

Alweer drie weken geleden heeft iemand een transportfiets van het merk Görickewerke Bielefeld gebracht voor een wederdienst.
Een bijzondere fiets omdat ie qua vorm en stijl Nederlands is maar in Bielefeld, Duitsland in 1925 gebouwd is. Het framenummer is 801152. Het bedrijf werd destijds geleid door Nederlanders. Alleen de achterpadden en de staande achtervork zijn gesoldeerd maar verder is het ‘Nederlands’.
De achternaaf is een jubileumuitgave uit 1942. Er staat 50 Millionen 1904-1940 en natuurlijk de laatste twee cijfers van het bouwjaar 42 met op dezelfde hoogte een W.
De klemmen van het bagagerek zijn gegoten met schroefdraad in de gaten zodat er geen moer nodig is.
Dat heb ik tot nog toe alleen maar gezien bij een Cyrus die naar België is verhuist. De pedalen, of op zijn minst de rubbers lijken me vervangen omdat de rubbers nauwelijks gebruikt zijn. De kogels van de pedalen heb ik ook maar meteen vernieuwd. Die zijn vaak totaal verroest door slecht onderhoud en dat was hier niet anders.
Leuk detail van de fiets zijn de koperen spatborden. Nog niet eerder gezien.
De Konen van het voorwiel heb ik vervangen omdat daar een vreemd geluid uitkwam. Nadere inspectie leerde dat er flink wat putten in zaten. Gelukkig heb ik nog een doosje met van die dingen staan. Ook meteen nieuwe kogels natuurlijk. Maat 1/4″
Er zaten een paar kleine slagen in de wielen en omdat sommige nippels nog aan te spannen waren heb ik die er uit kunnen krijgen. Was weer een verrassing.
De achternaaf, de kogelbanen van, blinken als een spiegel. Zelfs de kleine, vaste koon was nog prima. Ze konden het wel maken vroeger! De trapas had aan de kettingkant een piepklein putje maar daar is tijdens het fietsen niets van te merken.
Nieuwe ketting en een nieuw tandwiel er op en het lijkt wel weer een nieuwe zo lekker als dat fietst.
Ook nog een catalogus gevonden van het merk met prachtige tekeningen met veel gevoel voor drama en humor.

www.goericke-rad.de/kataloge.html

Groetjes van mij,
Charles Waagenaar