Juncker XL van Charles

Naast de Frankenstein XL is er nu ook een Juncker XL.

De fiets is in 2009 bij mij terecht gekomen omdat iemand in Harderwijk geen tijd meer wilde besteden aan het monteren van de fiets (zie: Trip door Het Land van Maas en Waal, redactie).

Omdat de fiets als pakket onderdelen door mij is gekocht was ik in de veronderstelling dat het kettingwiel en de trapas weliswaar in het frame pasten maar er niet bij hoorden. Dat bleek een vergissing. Er zijn inmiddels zoveel van deze Junckers uit 1968 die bij Gazelle gebouwd zijn met een Gazelle trapas en cranckstel dat je van een hele serie kunt spreken.

Het verhaal wil dat er geen vraag meer naar de transportfietsen was en dat ze al twee jaar niet meer in catalogus stonden. Er lagen echter nog wel onderdelen die toen ‘maar bij elkaar gevoegd zijn’ door leerlingen van de opleiding rijwielherstellen.

Deze Juncker, nu verhoogd naar 67cm is mijn eerste transportfiets. Ik fiets er al jaren met veel plezier mee maar ja, het zadel stond wel erg hoog.

Op enig moment leek het of er speling in de achternaaf zat maar dat bleek een losgekomen bout die de liggende- en staande achtervork bij elkaar houdt.

Die bout was niet meer vast te draaien en is aan de binnenkant als een klinknagel gesmeed.

Dat maakte dat die bout uitgeboord moest worden.

Daarom heb ik de fiets volledig gedemonteerd en de bout aan de andere kant ook uitgeboord zodat er links en rechts dezelfde bouten gemonteerd konden worden.

Dat is allemaal goed gelukt. Geen brokken gemaakt met mijn boormachine.  😎 

Omdat de fiets toch helemaal uit elkaar lag én omdat een laag frame was kwam ik op het idee om net als de Frankenstein het frame te verhogen.

De lak was een dingetje maar omdat ik een jaar geleden mijn best heb gedaan om uit te zoeken hoe je met een kwast en de juiste lak oude moffellak na kunt maken, heb ik de stoute schoenen aangetrokken en het plan uitgevoerd.

De fiets is nog niet helemaal klaar. Als ik een fiets weer opbouw controleer ik eerst of het frame goed gericht is, of de wielen mooi in lijn staan en of de ketting in een rechte lijn over de tandwielen gaat. Bij negen van de tien transportfietsen klopt er niets van dat laatste.

Het richten van de voorvork luistert erg nauw. Een millimeter te veel naar links of rechts en de fiets is uit balans. Die is er twee keer uit geweest maar de derde keer was het goed.

Nu alvast een paar foto’s van een inkomplete fiets, die hopelijk op 3 juli zo ver is dat de Antitankroute er mee gereden kan worden.

Charles

Juncker (afbouw?) uit 1938 op marktplaats met race geschiedenis

Deze fiets staat al een tijdje op marktplaats, en is best een interessant exemplaar die een goed thuis verdient: https://www.marktplaats.nl/v/fietsen-en-brommers/fietsen-oldtimers/m1843831250-transportfiets

Het betreft een Juncker, of Juncker “afbouw frame” volgens de achternaaf uit 1938, met het typerende kettingwiel dat ook te zien is op het afbouwframe in deze folder uit 1939.

De fiets staat te koop in Uden, waar ook de Udense bak- en transportfietsraces gereden werden (en ook in Lith wat daar vlakbij is). Aan de versieringen te zien zal deze ook hebben deelgenomen.

Junker/W.K.C. van Abram uit 1922!

Recent stond deze transportfiets op facebook te koop, en Abram heeft hem aangeschaft. Een paar zaken vielen direct op. De voordrager is van het oude model dat Gazelle in de jaren ’20 en begin jaren ’30 gebruikte. Ook is het balhoofd glad.

De voorvork heeft lugs voor spatbord bevestiging, zoals Juncker, Eysink en Kestein hadden.

Ingesoldeerde achterpadden, hier net te zien:

Union letterwiel, maar van een toerfiets van na de oorlog.

Dat de fiets bijeengeraapt is, is wel duidelijk. Maar het frame bleek toch best interessant. Als eerste een duidelijkere foto van de ingesoldeerde achterpadden:

Er blijken 2 framenummers op de zadellug te staan. Links 44454R:

En rechts 8659D:

Bij het balhoofd zit een gaatje voor een stuurslot:

Deze combinatie is heel bekend van het frame van Nick/Maurice (nu Ronald, maar binnenkort weer Maurice?): Oud frame van Maurice

Maar ook de onbekende van Sjoerd: Transportfiets met bijzondere details

Al was van de fiets van Sjoerd nog niet bekend of die ook een tweede framenummer heeft. Dat blijkt ook het geval.

Na wat speurwerk (zie ook deze discussie op De Oude Fiets), blijkt het te gaan om Juncker/W.K.C. transportfietsen! Zowel bij Juncker als bij W.K.C. zijn de framenummers te dateren aan de hand van de letter op het einde, en dat geeft de volgende bouwjaren:

  • het frame van Abram:
    rechts 8659D (Juncker 1921/1922), links 44454R (W.K.C. 1922)
  • het frame van Ronald:
    rechts 6955G (Juncker 1924/1925), links 45301T (W.K.C. 1924)
  • het frame van Sjoerd:
    rechts 6363G (Juncker 1924/1925), links 8934T (W.K.C. 1924)

De Juncker en W.K.C. framenummers matchen dus precies kwa bouwjaren, dus dat kan geen toeval zijn. En daarmee dus zijn in een klap drie van de oudste transportfietsen geidentificeerd en gedateerd!

Nog een aanwijzing voor datering bij de fiets van Abram, op het stuur staat het volgende tekentje:

WB&S staat voor W. Bauermann & Söhne, een staalfabriek uit Hilden, Duitsland. Zie meer informatie op Wikipedia. Hier staat onder andere “Als tweede steunpilaar begon in 1922 de productie van gelaste buizen voor de fiets- en motorfietsindustrie, b.v. voor sturen en zadelpennen, achterwielstellen, voorwielhulzen”. Daarmee is de fiets dus zeker uit 1922, en niet eerder.

Het frame heeft wel de nodige schade en reparaties. De doorgescheurde stuurbuis:

Gesoldeerde trapashuis:

Doorgeroest mannetje:

Scheur in de liggende achtervork:

En gelast oogje aan de zadellug:

Dat is dus wel iets om van bewust te zijn als je zulke oude frames wilt gaan restaureren, de schade kan flink zijn. Dat heeft Abram al meerdere malen gemerkt. Die oudere exemplaren hebben langer werk moeten verzetten, en waren vaak nog niet zo robuust als de latere exemplaren. Deze heeft dan ook dienst gedaan om melkbussen te vervoeren, dus een zwaar leven. Maar Abram heeft al eerder zulke frames prachtig teruggebouwd en gerestaureerd, dus dat zal bij deze vrij waarschijnlijk ook weer gebeuren. Het scheelt dat een deel in ieder geval in het verleden al gerepareerd is, en dat die reparaties het hebben gehouden.

Nog een paar laatste details. Markeringen onder het trapashuis:

Het zadel dat erop zat:

En tot slot het gestripte frame:

Dan de vraag hoe heeft deze fiets er oorspronkelijk uitgezien? Van Juncker/W.K.C. zijn geen folders bekend uit begin jaren ’20. Wel is er een foto van zo’n fiets in de werkplaats van Juncker uit 1923:

Te zien hier zijn de gladde balhoofdbuis, en het lijkt erop dat er ook een stuurslot zichtbaar is, zoals op de drie frames zitten of zaten. Maar het is moeilijk te zien. Ook te zien is het WKC model kettingwiel met 4 cirkels, zoals de eerdere Juncker/WKC transportfietsen uit begin jaren ’10 ook hadden, waarvan wel foldermateriaal bekend is.

Ik heb wel een zeer sterk vermoeden dat Rivertown deze afbeelding van hun folder uit 1924 van Juncker heeft gejat en er een voordrager over hebben getekend. Een aantal redenen voor dat vermoeden: stuurslot (wat vrij zeldzaam is bij transportfietsen), en gladde balhoofdbuis. WKC kettingwiel. De amateuristisch getekende voordrager en een lamphaak bij het stuur wat de meeste transportfietsen niet hadden.

Verdere bevestiging hiervan is het transportframe in dezelfde folder:

Hierop zijn nog de nokken zichtbaar op he balhoofd waarop bij de vroege jaren ’10 W.K.C. transportfietsen de voordrager was bevestigd.

Maar het echte bewijs dat Rivertown afbeeldingen van andere merken jatte is te zien aan deze folder van rond 1925:

Dit is de afbeelding van Gazelle uit 1920, met de Gazelle letters in het kettingwiel weggemoffeld:

Dus het lijkt erop dat we door de wanpraktijken van Rivertown per ongeluk toch de folder afbeelding van de Juncker/WKC transportfiets uit de begin jaren ’20 hebben die kan helpen met de restauratie.