alles over transportfietsen
In 1926 kondigde W.K.C. aan de import van W.K.C. rijwielen te hebben overgedragen naar A. Druyf & Co. en De Vrieze & Co. Over De Vrieze & Co. kon ik niets terugvinden. Met dank aan Aad Streng voor het vinden van de volgende advertentie:
De Vrieze & Co. importeerde dus zeker ook de transportfietsen van W.K.C.
Poelestraat 36 vandaag de dag: https://goo.gl/maps/H6oEdX9UfgmmqLiQ9
De advertentie van W.K.C. uit 1926:
Juncker was niet de enige importeur in de jaren ’10 van W.K.C. transportrijwielen. Deze afbeelding heb ik zojuist ontvangen uit de handelscatalogus van M. Adler, seizoen 1911-1912 (met dank aan Aad Streng). Het is hetzelfde frame als die van Juncker uit 1910, maar met een aantal duidelijke verschillen. Het W.K.C. frame geleverd door M. Adler is uitgerust met een klokkenlager (= glockenlager). Dit is een crankstel/trapas met belvormige stofkappen, en een spieloze verbinding, zoals in Duitsland de norm was. Ik ken vermeldingen van klokkenlagers onder andere van Baving uit 1914, ook vrij zeker import uit Duitsland. Ook opvallend is de bandrem, die door de voorvork het stuur heen loopt. En tenslotte heeft het frame ook een stuurvergrendelingsknop, iets dat je alleen op de jaren ’10 transportfietsen terugziet.
Over M. Adler: “M. Adler (bijnaam Puck) was een zeer succesvolle wielrenner rond 1890. Hij is later de rijwielhandel in gegaan en bracht het merk HIMA. Om dat merk te promoten organiseerde hij een aantal jaren de HIMA rondritten in Nederland. Gezien zijn achtergrond als handelaar zal hij die rijwielen niet zelf hebben gemaakt. Ik ken althans geen fabriek van hem.”
Close-up van het klokkenlager:
Close-up van het stuur, bandrem en voordrager constructie:
En de ingesoldeerde achterpadden:
Firma A. Druyf & Co. is met name bekend van de Maxwell transport- en bakfietsen. Het bedrijf is volgens Rijwiel.net opgericht in 1914. Volgens De Oude Fiets is het merk Maxwell in 1924 gedeponeerd. Echter maakte Maxwell al voor die tijd gebruik van die naam, echter nog niet voor transport- en bakfietsen. Dat begon pas in 1929. Voor de informatie over Maxwell transport- en bakfietsen, zie dit artikel.
Dit artikel gaat over de periode daarvoor.
1922
De eerste vermelding die ik ken van transportfietsen die ik heb gevonden zijn de onderstaande aankondigingen in het vakblad “De Rijwielhandel” over de stand van A. Druyf in de RAI:
1925
Uit de onderdelen prijscourant van A. Druyf. Zie de volledige prijscourant hier.
Volgens de achterkant van de folder maakte A. Druyf destijds zelf de frames, al is het niet duidelijk of dat voor de transportfietsen ook gold:
1926
In 1926 namen A. Druyf & Co. en De Vrieze & Co. de import van W.K.C. transport- en bakfietsen over van Jüncker & Co., zie het onderstaande bericht uit de Rijwielhandel, 1926 (zie eerder artikel over Jüncker & Co. / W.K.C. (t/m 1926)):
W.K.C. is een staalfabriek gevestigd in Solingen, zie: https://www.wkc-solingen.de/en/wkc/history. W.K.C. is met name een wapenfabrikant, maar produceerde ook rijwielen, waaronder deze bakfietsen en transportfietsen voor de Nederlandse markt die werden geimporteerd door Firma A. Druyf & Co.
Uit het vakblad “De Rijwielhandel”
1927
In 1927 betrekt A. Druyf het pand aan de Oudzijds Voorburgwal 131 (in de eerdere advertenties was dat nog nummer 133), Amsterdam:
En de transport- en bakfietsen:
Close-up:
Hier is duidelijk het W.K.C. crankstel te zien, die op de onderstaande afbeelding (uit 1932) in onderdelen wordt weergegeven. Het is een klokkenlager-achtig crankstel, te herkennen aan de belvormige stofkap aan de linker crank. Echter de echte Duitse klokkenlagers zijn spie-loos bevestigd. A. Druyf heeft deze crankstellen ook op Maxwell transport- en bakfietsen gebruikt tot 1932.
De W.K.C. bakfiets. Deze is identiek aan de afbeelding in de prijscourant van Jüncker & Co. uit 1926. Het is zelfs dezelfde afbeelding, behalve dat hieronder W.K.C. is toegevoegd op de bak.
1928
1929
In 1929 kwam W.K.C. in problemen vanwege de Depressie, waarna vervolgens Firma A. Druyf & Co. zelf (transport) rijwielen ging produceren onder de naam Maxwell.
Jüncker & Co. was opgericht in 1898. Aanvankelijk was het een groothandel in onderdelen en geimporteerde rijwielen. Hieronder volgen scans uit folders en advertenties uit de periode dat Jüncker transport- en bakfietsen van het merk W.K.C. importeerde. Voor meer informatie over W.K.C. zie ook dit artikel.
1910
In het archief van De Oude Fiets (alleen toegankelijk voor leden) bevindt zich een prijscourant van Jüncker & Co. uit 1910, met daarin de eerste verschijning van W.K.C. rijwielen (in de prijscourant uit 1908 wordt W.K.C. nog niet genoemd). Daaronder bevindt zich ook deze bizarre W.K.C. transportfiets:
De heftruckvorkvormige voordrager zit direct op de balhoofdbuis bevestigd. En het voorspatbord is evenlang als het achterspatbord. De wielen hebben 50 spaken. Het geeft de fiets een vreemd uiterlijk. Ook staat het frame als afbouwframe beschikbaar:
Dit zijn de enige tot nu bekende afbeeldingen van W.K.C. transportfietsen geimporteerd door Jüncker. Mocht iemand nog meer voorbeelden hebben, dan voeg ik die graag toe! (mail naar redactie@transportfiets.net)
1917
1921
1924
In 1924 kondigt Jüncker aan te zijn gestart met eigen productie van rijwielen in dit artikel. Dit gaat aanvankelijk alleen nog om toerfietsen. Transport- en bakfietsen blijven van W.K.C:
1925
1926
In deze brief bijgevoegd bij de prijscourant van seizoen 1926/27 (zie link) geeft Jüncker aan nu ook te zijn gestart met de productie van eigen transport- en bakfietsen:
De bakfiets uit deze folder. Dit is nog een W.K.C. bakfiets. De bakfiets is identiek (inclusief W.K.C. kettingwiel) aan de W.K.C. bakfiets van A. Druyf & Co., zie dit artikel)
En de afbeelding van de eerste Jüncker transportfiets van eigen fabrikaat:
Nog enkele advertenties uit het jaar:
In 1926 geeft W.K.C. aan dat de import van W.K.C. is overgedragen o.a. naar A. Druyf & Co. (later bekend van Maxwell transport- en bakfietsen):
Voor latere Jüncker transport- en bakfietsen, zie het overzicht van prijscouranten (niet via de knop in het bovenstaande menu, dat overzicht is verouderd): https://www.transportfiets.net/2018/03/25/overzicht-prijscouranten/
Dit frame was voorheen in bezit van Nick, zie eerder artikel: 2 hele oude transportfiets frames van Nick. Nu is hij in handen van Maurice.
In ieder geval is nu bevestigd dat hij uitgerust is geweest met een bandrem, waarvoor de geleider op de voorvork nog aanwezig is. Als dit er origineel op zat (en dus niet later is toegevoegd), dan is dit een wel een zeer oud frame. De laatste afbeelding in een prijscourant met bandrem is de Gazelle uit 1917.
De trapas is een korte, slechts zo’n 140mm lang, van het merk WEB:
Afmetingen van het trapashuis:
En het gat voor de stelknop. Dit is zoals eerder besproken iets wat maar op weinig transportfietsen in prijscouranten terug te vinden is en allemaal jaren ’20 of eerder. De laatste is van Empo uit 1929, maar daar blijkt uit de beschrijving dat de gebruikte afbeelding verouderd is. Ook de balhoofdbuis uit een stuk is vrij kenmerkend voor transportfietsen van tot rond 1930.
De ingesoldeerde achterpadden:
En de twee (!) framenummers:
Alles bij elkaar wijst toch op een bouwjaar begin jaren ’20 of nog eerder. Maar het zou mooi zijn als er ooit een merk en exact bouwjaar aan gekoppeld kan worden.
Aanvulling: onbekende codering “CD” op het balhoofd:
